ای کاش وارد نمی‌شدی | نقد کمیک استریپ انتشارات پرتقال

من به عنوان فعال صنعت کمیک از ایده‌های جذاب و تولید کتاب‌های کمیک استقبال می‌کنم. اما گاهی ایده‌ها همچون این مثل معروف هستند که می‌گوید: ” ما را به خیر تو امیدی نیست شر مرسان”. کتاب کمیک استریپ انتشارات پرتقال با نام “جناب نارنجی وارد می‌شود” دقیقا مصداق همین مثل است.

ابتدا بگویم که فرق کمیک و کمیک استریپ چیست؟ کمیک داستانی دنباله‌دار است که در چند جلد و کتاب یا حتی یک جلد نوشته می‌شود و محتواهای مختلفی از جمله ژانر ابرقهرمانی دارد. اما کمیک استریپ تک صفحه است و داستانی کوچک را با طنز در قالب علت و معلول بیان می‌کند. کمیک استریپ‌ها در اوایل قرن بیستم یعنی سال‌های 1900 تا 1930 بسیار محبوب بودند و در اکثر روزنامه‌های مشهور آمریکا صفحه‌ای مختص به این روایت‌های طنز وجود داشت. هرچند که امروزه نیز همچنان این کمیک استریپ‌ها در روزنامه‌ها وجود دارند.

نکته اصلی کمیک استریپ‌ها مدل روایت ماجرا به زبان طنز است. به طور مثال می‌توان به داستان‌های طنز گارفیلد (همان گربه نارنجی عاشق لازانیا) که از جمله مشهورترین شخصیت‌های کمیک استریپی است اشاره کرد. شخصیتی که داستان‌های کوتاه تک صفحه‌ای او که نهایتا در چند پنل نوشته می‌شوند، بین افراد علاقه‌مند به این حوزه کاملا شناخته شده است.

پس تا به این جا فهمیدیم که کمیک استریپ یعنی مجموعه‌ای از تصاویر که داستانی تک خطی ساده را با روایت طنز و رابطه علت و معلولی برای مخاطب بیان می‌کند. این مدل داستان‌ها، تک خطی و بدون دنباله هستند و از اپیزود یا قسمت‌های زیاد و بدون ارتباط به یکدیگر تشکیل شده‌اند.

انیمیشن ببینیم یا انیمه؟

دنیا همیشه شاهد جنگ‌های بسیاری بین گروه‌های مختلف بوده است. از جنگ‌های چند صد ساله ایران و روم تا جنگ‌های صلیبی بین مسلمانان و مسیحیان بگیرید تا جنگ جهانی دوم و حتی همین امروز که جنگ‌های دیگری در حال رخ دادن است. گاهی جنگ‌ها بر سر قدرت است، گاهی بر سر زمین، گاهی هم به خاطر زنان، همچون داستان مشهور جنگ تروا.

اما صحبت اصلی ما جنگ برای سرزمین یا قدرت نیست، بلکه صحبت بر سر جنگ بین دو سبک است. انیمه یا انیمیشن، کمیک یا مانگا. بله جنگ بین طرفداران آثار شرقی و غربی که هر کدام با دلایل خود سعی دارند بگویند ما بهتر هستیم. تقابلی که گاهی به جنگ‌های چند ده ساله حتی با تلفات هم مواجه می‌شود. اما چرا این جنگ‌ها رخ می‌دهد.

سال 2018 انتشار اثری به نام بتمن نینجا بار دیگر شعله این گونه نبردها را روشن کرد. زیرا اثر پیوندی بین دنیای انیمیشن‌های آمریکایی و دنیای انیمه‌های ژاپنی بود، یا بهتر بگویم پیوندی بین کمیک و مانگا. داستان درباره حضور شخصیت‌های ابرقهرمان و ضدقهرمان کمیک‌های دی سی یعنی بتمن و جوکر به همراه یارانشان در دوران فئودالی ژاپن است.

ترکیبی که در نگاه اول جذاب بود ولی این بحث را آغاز کرد که کدام نوع محصولات فرهنگی بر آن یکی برتری دارد. یعنی کمیک و انیمیشن آمریکایی بهتر است یا مانگا و انیمه ژاپنی. این سوال مهم را باید در تاریخچه این دو سبک از محصولات فرهنگی جستجو کرد.

انیمه برای کودکان است یا خیر؟

سوال مهمی که در مواجهه با صنعت انیمه همیشه گریبان‌گیر مخاطبان تازه وارد به این دنیا می‌شود، این است که انیمه برای کودکان است یا خیر؟ پاسخ به این پرسش می‌تواند هم بسیار آسان و هم بسیار سخت باشد. از آن جهت آسان است که می‌توانیم بگویم صنعت انیمیشن در ابتدای ظهور خود یعنی دهه 1910 میلادی محصولی فرهنگی برای مخاطبان کودک بود.

نگاهی به تولیدات استودیوهای مشهوری چون دیزنی و پیکسار خود گواه این موضوع است. از سمت دیگر انیمیشن همان پویانمایی به حساب می‌آید، انیمه نیز در نگاه فنی همان پویانمایی است. پس می‌توان گفت انیمه و انیمیشن از یک خواستگاه مشترک هستند. حتی واژه کارتون نیز در این معقوله قرار می‌گیرد و همگی زیرمجموعه پویانمایی حساب می‌شوند.

اما گفتن این جمله که انیمه برای کودکان است هیچ وقت به مذاق مخاطبان این سبک از پویانمایی خوش نیامده و نمی‌آید. زیرا اعتقاد بسیاری از مخاطبان یا بهتر است بگوییم فن‌های این سبک از انیمیشن آن است که انیمه‌های ژاپنی برای مخاطب کودک نیست. بلکه مخاطبان این آثار افراد بزرگسال هستند. سند این حرف نیز محتوای انتشار یافته در این آثار بوده که دارای خشونت بالا و محتوای بزرگسال است.

Wabi sabi

چهارچوب فکری به نام وابی و سابی

کشور آفتاب تابان همیشه به عنوان یکی از کشورهای مهم در زمینه فرهنگ و هنر شرقی مورد توجه بوده است. کشوری جزیره‌ای که در انتهای قاره آسیا واقع است و همین علتی بوده برای بکر بودن فرهنگ و هنر این کشور نسبت به باقی ملت‌ها. کتاب وابی و سابی توسط دکتر سعید آیت حسینی نوشته شده است. حسینی استاد زبان شناسی ژاپنی در دانشگاه تهران است که در طی سال‌ها فعالیت خود توانسته است کتاب‌های زیادی در زمینه فرهنگ و هنر کشور ژاپن تالیف کند. کتاب وابی و سابی کلید‌هایی برای فهم هنر و ادبیات ژاپن به مفهوم چهارچوب فکری می‌پردازد که اصلی‌ترین مبحث در فرهنگ و هنر ژاپن است. یعنی ستایش و زیبا دیدن اندوه، رنج، سادگی و فقر که معنی کلمه وابی است و ستایش و زیبا دیدن پیری، کهنگی و تنهایی که مفاهیم کلمه سابی است. در واقع این چهارچوب فکری به نوعی به ساده زیستی و لذت بردن از دنیای اطراف خود می‌پردازد و در تقابل با فرهنگ تجمل گرایی و مصرف گرایی غربی است.

معرفی انیمیشن در مجله خانواده 2

نوبت هم باشه، نوبته بروبچ شرقیه که تو این شماره مجله خانواده رفتم سراغشون. اول از همه انیمه جدید ماکاتو شینکای یعنی دختر آب و هوا براتون معرفی کردم. بعد رفتم سراغ استاد میازاکی و پونیو کاراکتر دوست داشتنیش. در اخر هم یه کمدی شاد از کره جنوبی براتون انتخاب کردم به نام لاروها.

هر سه تا اثر که پیشنهاد می دم ببینید و شک نکنید لذت می برید از دیدنش. البته بگم این معرفی ها بیشتر برای والدینه که برای فرزندانشون بتونند انیمیشن مناسب انتخاب کنند.

ولی شماها هم از دیدنشون غفلت نکنید. راستی مجله خانواده از این به بعد الکترونیکی هم منتشر میشه، می تونید به سایتشون برید و مجله تهیه کنید. مطالعه بخش معرفی انیمیشن یادتون نره

سایت مجله خانواده:
majalehkanevadeh.com

کره در محاصره کلیشه ها

هر سال شاهد این هستیم که شبکه های کره ای برای جذب و سرگرم کردن مخاطبان خود سریال های بسیاری را می سازند. سریال هایی در ژانر های مختلف از جمله عاشقانه، کمدی، فانتزی، جنایی و غیره ساخته می شوند و هدفشان سرگرم کردن مخاطبانی است که پای تلویزیون می نشینند. در دهه اخیر سریال های کره ای نه تنها در خود کره بلکه در کشور های دیگر نیز مخاطبان زیادی را به سمت خود کشانده اند. ایده های داستانی هیجان انگیز، داستان های عشقی جذاب و همین طور استفاده از بازیگران و خوانندگان مشهور کره ای از جمله دلایلی است که این قبیل سریال ها توانسته اند حتی در سطح بین المللی نیز بدرخشند.

کتاب برای درک گیم های ویدئویی

نمی دونم استفاده واژه گیمر برای من درست باشه یا نه، چون تعاریف بسیاری در این مورد وجود داره.
اما چیز مهمی که وجود داره من یکی از طرفدارای بازی های ویدئویی هستم. به خصوص این که تجربه زیادی درباره تعامل با بازی ها داشتم و دارم.
از دهه هفتاد که کنسول های آتاری و سگا داشتم تا الان که بیشتر بر روی پی سی بازی می کنم. انواع و اقسام گیم ها رو هم تجربه کردم منتهی هیچ وقت به صورت آکادمی و تخصصی به گیم ها نگاه نکردم.
تا این که چند وقت پیش این کتاب تو نمایشگاه خریدم و بلاخره شروع کردم به خوندنش.
این کتاب قراره نگاهی تخصصی و البته پایه به دنیای گیم ها داشته باشه و سوال بزرگی جواب بده که گیم چیه؟
اگه گیمر هستید و دوست دارید بدونید این دنیایی که داخلش غرق هستید چیه خوندن این کتاب از دست ندید.

کتاب برای درک گیم های ویدئویی
ترجمه سید مهدی دبستانی
انتشارات صدا و سیما

کتاب راهنمای نگارش تحلیل فیلم

امروز یه بنده خدایی بهم گفت می خوام مطالعه درباره سینما شروع کنم، کتاب چی پیشنهاد می کنی. من خودم اولین کتاب سینمایی که خوندم این کتاب بود، البته بگم هدف من منتقد شدن بود نه سینماگر.
بین این دو تا فرق هست ولی در هر دو صورت این کتاب خیلی مفیده که بهتون یاد بده سینما چیه.
من کتاب سینمایی زیاد خوندم ولی این کتاب خیلی دوست دارم چون با نثر روان و البته کم حجم تمام اطلاعات پایه بهتون میده.
جالب اینه که هیچ وقت معرفیش نکرده بودم تو پیجم که سوال این دوستمون باعث شد این کتاب معرفی کنم. البته بگم امکان داره سخت پیدا بشه چون شنیدم تجدید چاپ نشده.

کتاب راهنمای نگارش تحلیل فیلم
نوشته تیموتی کوریگان
ترجمه مزدا مرادعباسی
انتشارات نشر مرکز

کتاب دیالکتیک نقد

همیشه با خودم گفتم ببین محتوای حرف چیه نه این که کی اون گفته.
کتاب دیالکتیک نقد یکی از کتاب های خوب تو زمینه سینماست، تو این کتاب هجده مقاله معتبر درباره سینما گرد آوری و ترجمه شده.
مقاله های که افراد مطرحی چون رابین وود، فرانسوا تروفو، برنارد ف دیک و غیره نوشتن و بیشتر به مباحث نظریه ها و بحث های فنی سینما می پردازند.
مباحثی چون میزانسن چیست، سینما و ایدئولوژی، نقد از دیدگاه فمنیستی و مباحث دیگه که تو کتاب اومده.

کتاب دیالکتیک نقد
مسعود فراستی
موسسه فرهنگی هنری سنا دل

کتاب تاریخ رسانه

بلاخره با هیولا هشتصد صفحه ای که سال هاست تو کتابخونه ام منتظر نشسته روبرو شدم. سال ها از این که بخوام با این هیولا دست و پنجه نرم کنم طفره می رفتم.
وقتی بهش می رسیدم سریع می رفتم یه کتاب دیگه می خریدم تا یه وقت مجبور نشم این کتاب بخونم. ولی خوب به قول قدیمیا یک بار جستی ملخک، دوبار جستی ملخک آخر به دستی ملخک.
بله، بلاخره کتاب جدید شروع کردم و البته گفتم به همین دلیل یه لوکیشن خوب هم پیدا کنم تا عکس بگیرم از کتاب، بلکه این جوری از عمق فاجعه کمی کاسته بشه.
نمی دونم فهمیدید یا نه، چون کتاب توضیحات نداره مجبور شدم آسمون و ریسمون ببافم بلکه صفحه پر بشه ⁦^_^⁩ کتاب تاریخ که توضیحات نداره، اسمش روشه تاریخچه قراره بخونی.

کتاب تاریخ رسانه
نویسنده راجر پری
انتشارات روزنامه ایران