مستند دیوارکش

محسن آقایی را خیلی از ما با مستند ایکسونامی می‌شناسیم. مستندی جنجالی که در سال ۹۸ اکران شد و محتوای عجیبش صدای همه را درآورد. از بی بی سی و شبکه خبر بگیرید تا شبکه‌های اجتماعی که همگی درباره این مستند صحبت می‌کردند. شاید موضوع ایکسونامی در خارج از ایران یک موضوع ساده باشد اما مباحث جنسی آن هم در ایران که این مدل موضوعات تابو است می‌تواند حاشیه‌های زیادی داشته باشد.

مستند دیوارکش را می‌توان ادامه‌ای بر ایکسونامی دانست. آقایی در مستند ایکسونامی به بررسی جریان انقلاب جنسی در آمریکا و سپس جهان پرداخت و با ارائه مستندات قابل توجهی سعی داشت تا استفاده رسانه‌ها و سیاستمداران از محتوای جنسی در راستای کنترل توده‌ها را بررسی کند. مستندی که با عنوان ایکسونامی خاطرات یک پورن استار مطرح شد و توانست به هدف خود یعنی باز کردن پرونده اِلمان‌های جنسی و استفاده آن در سیاست و کسب قدرت برسد.

ادامه مطلب در مجله فیلمگردی

نقد انیمه March comes in like a lion

مارس مثل شیر میاد

اگر همچون من علاقه‌مند به انیمه ناروتو باشید پس شخصیت شیکامارو را حتما به یاد دارید. کاراکتری با قدرت کنترل سایه‌ها و البته استاد بازی شوگی که سکانس مشهور و احساسی بازی با استادش یعنی آسوما در ذهن خیلی از ما حک شده است. نمی‌خوام درباره ناروتو حرف بزنم بلکه می‌خوام درباره بازی شوگی و انیمه‌ای مرتبط با شطرنج ژاپنی صحبت کنم، انیمه‌ای که شاید کمتر کسی بعد از دیدنش از خود نپرسد که زندگی یعنی چه.

کتاب دیالکتیک نقد

همیشه با خودم گفتم ببین محتوای حرف چیه نه این که کی اون گفته.
کتاب دیالکتیک نقد یکی از کتاب های خوب تو زمینه سینماست، تو این کتاب هجده مقاله معتبر درباره سینما گرد آوری و ترجمه شده.
مقاله های که افراد مطرحی چون رابین وود، فرانسوا تروفو، برنارد ف دیک و غیره نوشتن و بیشتر به مباحث نظریه ها و بحث های فنی سینما می پردازند.
مباحثی چون میزانسن چیست، سینما و ایدئولوژی، نقد از دیدگاه فمنیستی و مباحث دیگه که تو کتاب اومده.

کتاب دیالکتیک نقد
مسعود فراستی
موسسه فرهنگی هنری سنا دل

معرفی انیمیشن در مجله خانواده

حس چاپ شدن مطلبت تو یه روزنامه یا حتی مجله از اون حس هایی که هیچ وقت تکراری نمیشه. اولین مطلب من تو روزنامه ثروت چاپ شد. مطلبی یا بهتر بگم یادداشتی که درباره دنیای انیمیشن بود. از اون موقع فکر کنم دوسالی می گذره. یادداشتی که تنها یه ستون کوچیک تو اون روزنامه بود سال پیش تبدیل شد به یه نیم صفحه داخل مجله خانواده. مجله ای که سردبیرش خانم غفارزاده ( همکلاسی من در دانشگاه ) همیشه به من لطف داشتن. لطفی که باعث شد تا بتونم تو مجله خانواده مطلب بنویسم اونم درباره دنیای مورد علاقه خودم یعنی انیمیشن. نیم صفحه شماره های ابتدایی امروز تبدیل شد به یک صفحه. یک صفحه ای که نشون میده هنوز راه درازی در پیش دارم. راهی که از یک نیم صفحه شروع میشه و به یه مجله ختم میشه 😎

نشست نقد و بررسی فیلم لاتاری

پلانما یکی از ایده های جذابی بود که اوایل دانشجو شدنم و ورود به رشته روزنامه نگاری به ذهنم رسید. ایده ای که با دوست خوبم سینا و کمک بسیج دانشجویی پیاده اش کردیم.
ایده مون ساده بود، می خواستم سلسله جلسات نقد فیلم برگزار کنیم منتهی با چند تفاوت خاص، مثلا پرونده ای کار کردن یا رفتن سراغ موضوعاتی که تو سینما بهشون پرداخته نشده و البته مهمترین ایده یعنی تحلیل محتوا فیلم ها نه نقد فنی.
اولین جلسه هم ۰۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ برگزار کردیم. جلسه ای که مرتبط بود با فیلم لاتاری و از لحاظ ایده و مضمون لاتاری نقد و تحلیل کردیم.
اما متاسفانه پلانما ادامه پیدا نکرد و تنها سه جلسه برگزار شد. چون من و سینا هر کدوم مشغول کارهای دیگه شدیم و بسیج دانشجویی هم دیگه همکاری ادامه نداد. هرچند که پلانما پرونده اش بسته نشد و از همین جا اعلام می کنم بازم یه روز من و سینا شروعش می کنیم.

نقد انیمه Akira

آکیرا

به عقیده بسیاری از صاحب نظران انیمه آکیرا نه تنها یکی از بهترین آثار انیمیشنی کشور ژاپن است بلکه جزو بهترین آثار ژانر سایبرپانک نیز محصوب می شود. اثری که کارگردان و نویسنده مشهور ژاپنی یعنی کاتسوهیرو اوتومو آن را ساخته است. کارگردانی که مانگای آکیرا را به نگارش درآورده است و همچنین در ساخت آثار دیگری چون پسر بخار، خاطرات و انیمه متروپولیس نیز مشارکت داشته است. اکیرا قبل از آن که در دسته آثار انیمیشنی قرار گیرد تبدیل شده است به یکی از چند مثالی که عمده منتقدان زمانی که از ژانر سایبرپانک حرف می زنند به زبان می آوردند. اسم هایی همچون بلید رانر، ماتریکس، روبوکاپ و آکیرا که جزو سرآمدان این نوع از ژانر در سینما هستند.

نقد انیمه Steamboy

پسر بخار

انیمه پسر بخار یکی از بهترین آثار در سبک استیم پانک است. سبکی که درباره دنیایی با تکنولوژی پیشرفته صحبت می کند که نیروی محرکه آن بخار است. این انیمه درباره دنیای ماشین ها و تکنولوژی ماشینی صحبت می کند که سر آغاز آن انقلاب صنعتی قرن 18 انگلستان است. انقلاب صنعتی که باعث به وجود آمدن دنیای جدیدی شد، دنیایی که تا قبل از آن مفاهیمی چون تولید انبوه با کیفیت یکسان بی معنی بود. عمده مردم کشاورز و زمین دار بودند و مالکان زمین ها که در دوران فئودالی بر زمین ها و کارگران درون آن ها حکم فرمانی می کردند.

نقد انیمه The boy and the beast

پسر و دیو

انسان به صورت فطری قدرت طلب است. قدرت یعنی مجموعه عوامل و شرایطی که باعث می شوند که ما نسبت به چیزهای دیگر در موضع بالاتری قرار بگیریم. همین احساس رضایت از برتر بودن ما نسبت به دیگر چیزهاست که در طول تاریخ انسان ها را به موجوداتی قدرت طلب تبدیل کرده است. این که همگی ما انسان ها در طول عمر خود به دنبال کسب قدرت و قوی تر شدن باشیم امری طبیعی است. اما به راستی به چه چیزی می توان گفت قدرت و چگونه می توان قدرت را شناخت.

نقد انیمه Perfect Blue

آبی تمام عیار

پرفکت بلو اولین فیلم ساخته شده توسط ساتوشی کن است. اثری که می توان آن را جزو تاریکترین ترین آثار انیمیشنی و حتی سینمایی دنیا خواند و از همه مهمتر اثری است که کارگردانی چون آرنوفسکی فیلم قوی سیاه خود را با الهام از این اثر ساخته است. آبی تمام عیار و بازیگر هزاره در واقع دو اثر مکمل یکدیگر هستند که ساتوشی با ساختن این دو اثر مفهومی را درباره سینمای ژاپن می خواهد به تماشاچی اش منتقل کند.

اسلوب‌های نقدنویسی در قالب‌های موضوعی

در نقدنویسی مکانیزم نوشتن در باب فیلم که از پس درگیری شخصی منتقد با فیلم و نبرد دیالیکتیکی‌اش با دانش سینمایی و مواضع فردی‌اش حاصل می‌شود، قالب‌های نوشتاری مدیوم نقد در کلیت خود به چهار بخش تقسیم بندی می‌شود:

۱- نقدهای ژورنالیستی:
این نوع نقدها در قالب مطبوعاتی و توصیفی قرار گرفته و ببشتر به موارد سطحی فیلم و دایره‌ی اثر گذاری و نقاط ضعف و قوت اثر در لحظه و برآیند آن در کلیت می‌پردازد. نمونه‌ی این نوع نقدها در مطبوعات عمومی و بعضا تخصصی دیده می‌شود. برای نمونه در آمریکا بسیار این مدل نقد کارکرد فراگیر داشته و می‌توان ریویو نویسی فیلمها را هم جز این مدل نقدها طبقه بندی کرد.

۲- نقدهای فرمالیستی
نقد فرمالیستی گونه‌ای تخصصی و تئوریک در باب مدیوم نقد سینمایی برشمرده می‌شود که تاریخچه‌ی قدیمی‌ای دارد. این شیوه‌ی نقد از اوایل دهه‌ی بیست میلادی با تئوریسین‌هایی همچون ویکتور شوکلوفسکی، یوری تینیانوف، پیتر بوگاتیروف، بوریس آخنبام و کلینت بروکس وارد قالب نوشتاری سینما شد که تا به امروز بر ببشتر منتقدها و تئوریسین‌های سینمایی همچون لویی دلوک، هوگو مانستربرگ، آرنهایم، آندره بازن، اندرو ساریش و رابرت آرمیتاژ تاثیر گذاشته است تا اینکه تئوریسینی آمریکایی با کمک همسرش کریستین تامسون و همکارش نوئل کرول این قالب را بیشتر بسط دادند و نئوفرمالیسم را به وجود آوردند که سیطره و نقطه‌ نظر نگاه فرمیکشان به فیلمها گسترده‌تر شد.
فرمالیسم به ساختار فیلم می‌پردازد و از جز به کل می‌رسد. تئوری و دانش نظریه و شناخت درست ساختارهای سینمایی و قدرت تفکیک در این قالب برای منتقد بسیار مهم است.

۳- نقدهای سایکولوژیستی:
این نوع نقد از برداشت‌های روانکاوی فرویدی و بخصوص ژاک لاکان نشئت می‌گیرد. نقدهایی که به تفسیر و پاتولوژیست مضمون و کنش‌های درونی فیلم پرداخته و نقطه نظرش بیشتر بر روی موضوع است. ژان لویی بودری و‌ کریستین متز اولین بانیان این مدل نقد بودند و سپس شاگردان آنها اسلاوی ژیژک، لورا مالوی، پیتر وولن، جوآن کوبژک و اروین کاروینسکی این قالب را گسترده‌تر و عمیق‌تر نمودند. مباحثی همچون فمنیسم، تحلیل امر ناخودآگاه مخاطب در برخورد سببی‌اش با فیلم و بازشناسایی اثرات نمادین و ارگانیک فیلم بر هویت و شخصیت و‌ کنش‌های مخاطب از جمله عنوان‌های پاتولوژیستی این قالب از نقد بشمار می‌آید

۴- نقدهای اینترپِرتیویستی:
این نوع نقد که مبنایش بر اساس تفسیر و تاویل از مضمون و‌ محتوای فیلم است، کاملا خواستگاه توصیفی دارد. معمولا کسانی که به این شیوه در نقد ورود می‌کنند دارای پیش‌فرض‌های ابتدایی هستند. مثلا با پیشفرض فلسفی و برآیند‌گرفتن از نقطه نظر فلسفه با فیلم برخورد می‌کنند یا پیشفرض‌های اجتماعی و سیاسی و.....
فیلسوف‌ها و جامعه شناس‌هایی همچون هابرماس، مارکوزه، آلتوسر و ژان رانسیر از این شیوه در برخورد با سینما استفاده می‌کنند.
در رشته‌ی نقدنویسی آکادمیک در مراتب بالاتر که قالب نقد به صورت استاندارد و اصولی‌اش پیگیری می‌شود منتقد باید بتواند حداقل در این چهار اسلوب، در سه‌تای آن قلم فرسایی نماید.