چه شد که کتاب نخواندیم؟

بخشی از یادداشت من درباره صنعت چاپ و نشر در حوزه کودک و نوجوان که این روزها حال خوشی ندارد. چرا که فرزندان ما و نسل‌های آینده این کشور در حال حاضر نه تنها با کتاب همراه نیستند بلکه از آن فرار نیز می‌کنند. همه این اتفاقات نیز به این خاطر است که سرانه مطالعه کتاب و مشتقات آن به خصوص کمیک و کتاب‌های مصور جایگاهی در سبد فرهنگی خانوار ایرانی ندارند. سبدی که این روزها حتی در بودنش نیز شک و شبهه وجود دارد.

"سرانه مطالعه برای هر جامعه ای اهمیت دارد، زیرا نشان دهنده آن است که مردم در یک جامعه به چه میزان از وقت خود را صرف یادگیری و آگاهی می‌کنند. متاسفانه سرانه مطالعه در کشور ما بسیار پایین‌تر از سایر کشورهای توسعه یافته است. به گونه‌ای که طبق آمار مرکز آمار ایران سرانه مطالعه ایرانیان بالای 15 سال در سال 1399 تنها 16 دقیقه در روز است.

عدد بسیار پایینی که با محاسبه‌ای ساده می‌توان فهمید که تا چه اندازه ما ایرانیان کتاب نخوان هستیم. اما مشکل از کجاست؟ مشکل از عدم فرهنگ‌سازی کتاب خوانی در سنین پایه است. آمار 16 دقیقه در روز مطالعه برای افراد بالای 15 سال است و می‌توان گفت این آمار در سنین پایین‌تر شاد کمی کمتر یا بیشتر باشد. این درحالی است که این آمار برای سنین پایه باید چندیدن برابر باشد."

-ماهنامه فرهنگی سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع)-

کتاب نه کمیک بخوانیم

آمریکایی‌ها برای خلق کاراکتر از کمیک‌ها استفاده کردند. کاراکترهایی که به وسیله آن‌ها بتوانند مخاطبان نوجوان و جوان را تحت تاثیر قرار داده و به نوعی آن‌ها را آموزش دهند. پس استفاده از کمیک به عنوان یکی از مهمترین محصولات فرهنگی جهان در میان جامعه نخبه برای ارائه مفاهیم مختلف مطرح است. از سوی دیگر این رسانه قابلیت بالایی در وقف پذیری با دیگر رسانه‌ها را نیز داراست.

می‌توان به طور مثال از کاراکترهایی نام برد که از طریق کمیک به دنیای سینما و انیمیشن راه یافته‌اند. یا حتی کاراکترهایی که امروزه بر روی جلد دفاتر، لباس‌ها و حتی تبلیغات شهری نیز دیده می‌شوند. کاراکترهایی که نه تنها قابلیت آن را دارند در فرهنگ بومی خود تاثیر گذار باشند، بلکه در کشورهای دیگر به عنوان کالای صادراتی فرهنگی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

جای خالی کمیک در سبد فرهنگی خانواده

کمیک در حال حاضر جایی در سبد فرهنگی خانواده های ایرانی ندارد. اگر مخاطبان کمیک در ایران که تعداد کمی هستند را از جامعه آماری خود کنار بگذاریم، متوجه خواهیم شد این رسانه به هیچ عنوان در ایران شناخته شده نیست. البته بخشی از این مشکل به این باز می‌گردد که مخاطبان ایرانی دسترسی به کمیک بومی ندارند. یعنی میزان تولید کمیک در ایران با جامعه آماری مخاطبان همخوانی ندارد.

البته باید به این نکته توجه داشت، محصول با کیفیت ایرانی که بتواند استانداردهای لازم را جهت جذب مخاطبان داشته باشد نیز کمتر یافت می‌شود. داستان جذاب به همراه ژانر پرطرفداری که بتواند مخاطبان را راضی نگه دارد در کنار تصویرگری مناسب از جمله دلایلی‌اند که مخاطبان را به سمت کمیک جذب خواهد کرد.

Wabi sabi

چهارچوب فکری به نام وابی و سابی

کشور آفتاب تابان همیشه به عنوان یکی از کشورهای مهم در زمینه فرهنگ و هنر شرقی مورد توجه بوده است. کشوری جزیره‌ای که در انتهای قاره آسیا واقع است و همین علتی بوده برای بکر بودن فرهنگ و هنر این کشور نسبت به باقی ملت‌ها. کتاب وابی و سابی توسط دکتر سعید آیت حسینی نوشته شده است. حسینی استاد زبان شناسی ژاپنی در دانشگاه تهران است که در طی سال‌ها فعالیت خود توانسته است کتاب‌های زیادی در زمینه فرهنگ و هنر کشور ژاپن تالیف کند. کتاب وابی و سابی کلید‌هایی برای فهم هنر و ادبیات ژاپن به مفهوم چهارچوب فکری می‌پردازد که اصلی‌ترین مبحث در فرهنگ و هنر ژاپن است. یعنی ستایش و زیبا دیدن اندوه، رنج، سادگی و فقر که معنی کلمه وابی است و ستایش و زیبا دیدن پیری، کهنگی و تنهایی که مفاهیم کلمه سابی است. در واقع این چهارچوب فکری به نوعی به ساده زیستی و لذت بردن از دنیای اطراف خود می‌پردازد و در تقابل با فرهنگ تجمل گرایی و مصرف گرایی غربی است.

کتاب برای درک گیم های ویدئویی

نمی دونم استفاده واژه گیمر برای من درست باشه یا نه، چون تعاریف بسیاری در این مورد وجود داره.
اما چیز مهمی که وجود داره من یکی از طرفدارای بازی های ویدئویی هستم. به خصوص این که تجربه زیادی درباره تعامل با بازی ها داشتم و دارم.
از دهه هفتاد که کنسول های آتاری و سگا داشتم تا الان که بیشتر بر روی پی سی بازی می کنم. انواع و اقسام گیم ها رو هم تجربه کردم منتهی هیچ وقت به صورت آکادمی و تخصصی به گیم ها نگاه نکردم.
تا این که چند وقت پیش این کتاب تو نمایشگاه خریدم و بلاخره شروع کردم به خوندنش.
این کتاب قراره نگاهی تخصصی و البته پایه به دنیای گیم ها داشته باشه و سوال بزرگی جواب بده که گیم چیه؟
اگه گیمر هستید و دوست دارید بدونید این دنیایی که داخلش غرق هستید چیه خوندن این کتاب از دست ندید.

کتاب برای درک گیم های ویدئویی
ترجمه سید مهدی دبستانی
انتشارات صدا و سیما

کتاب راهنمای نگارش تحلیل فیلم

امروز یه بنده خدایی بهم گفت می خوام مطالعه درباره سینما شروع کنم، کتاب چی پیشنهاد می کنی. من خودم اولین کتاب سینمایی که خوندم این کتاب بود، البته بگم هدف من منتقد شدن بود نه سینماگر.
بین این دو تا فرق هست ولی در هر دو صورت این کتاب خیلی مفیده که بهتون یاد بده سینما چیه.
من کتاب سینمایی زیاد خوندم ولی این کتاب خیلی دوست دارم چون با نثر روان و البته کم حجم تمام اطلاعات پایه بهتون میده.
جالب اینه که هیچ وقت معرفیش نکرده بودم تو پیجم که سوال این دوستمون باعث شد این کتاب معرفی کنم. البته بگم امکان داره سخت پیدا بشه چون شنیدم تجدید چاپ نشده.

کتاب راهنمای نگارش تحلیل فیلم
نوشته تیموتی کوریگان
ترجمه مزدا مرادعباسی
انتشارات نشر مرکز

کتاب دیالکتیک نقد

همیشه با خودم گفتم ببین محتوای حرف چیه نه این که کی اون گفته.
کتاب دیالکتیک نقد یکی از کتاب های خوب تو زمینه سینماست، تو این کتاب هجده مقاله معتبر درباره سینما گرد آوری و ترجمه شده.
مقاله های که افراد مطرحی چون رابین وود، فرانسوا تروفو، برنارد ف دیک و غیره نوشتن و بیشتر به مباحث نظریه ها و بحث های فنی سینما می پردازند.
مباحثی چون میزانسن چیست، سینما و ایدئولوژی، نقد از دیدگاه فمنیستی و مباحث دیگه که تو کتاب اومده.

کتاب دیالکتیک نقد
مسعود فراستی
موسسه فرهنگی هنری سنا دل

کتاب تاریخ رسانه

بلاخره با هیولا هشتصد صفحه ای که سال هاست تو کتابخونه ام منتظر نشسته روبرو شدم. سال ها از این که بخوام با این هیولا دست و پنجه نرم کنم طفره می رفتم.
وقتی بهش می رسیدم سریع می رفتم یه کتاب دیگه می خریدم تا یه وقت مجبور نشم این کتاب بخونم. ولی خوب به قول قدیمیا یک بار جستی ملخک، دوبار جستی ملخک آخر به دستی ملخک.
بله، بلاخره کتاب جدید شروع کردم و البته گفتم به همین دلیل یه لوکیشن خوب هم پیدا کنم تا عکس بگیرم از کتاب، بلکه این جوری از عمق فاجعه کمی کاسته بشه.
نمی دونم فهمیدید یا نه، چون کتاب توضیحات نداره مجبور شدم آسمون و ریسمون ببافم بلکه صفحه پر بشه ⁦^_^⁩ کتاب تاریخ که توضیحات نداره، اسمش روشه تاریخچه قراره بخونی.

کتاب تاریخ رسانه
نویسنده راجر پری
انتشارات روزنامه ایران

کتاب آموزش مقدماتی سینما

تا حالا کتاب پی دی اف معرفی نکرده بودم ولی از این به بعد این مدل کتاب ها رو هم معرفی می کنم. دلیلش هم ساده است چون اقتصاد اجازه نمی ده زیاد بریم سمت کتاب، هر چند که خودم کتاب الکترونیک کتاب نمی دونم ولی از قدیم گفتن ببین چی میگه نه این که کی میگه.
این کتاب دو جلدی من پنج سال پیش پیدا کردم و خوندم. می دونید که کتاب درباره سینما زیاد خوندم اما این کتاب الکترونیک یه برتری ساده داره نسبت به همه کتاب های دیگه.
این کتاب به شدت ساده و بدون حاشیه است و سینما در ساده ترین حالت ممکن بهتون یاد میده. این قدر خوب هست که تو این سال ها شده مرجعی که زیاد ازش استفاده می کنم.
هر کس هم ازم کتاب الکترونیک درباره سینما خواسته اول از همه این دو جلدی بهش دادم.

کتاب الکترونیکی آموزش مقدماتی سینما

مسعود جواهری

کتاب درک تئوری فیلم

کتاب جدید که می خوام معرفی کنم به صورت تخصصی به سینما و درک سینمایی مربوط میشه.
چرا درک سینمایی؟ کتاب های مربوط به سینما دو دسته هستند. بخش اول کتاب هایی هستند که به مباحث فنی می پردازند و سینما از منظر فن و تکنیک های ساختش بررسی می کنند.
دسته دوم کتاب هایی هستند که به جنبه های غیر فنی می پردارند. مثلا نظریات سینمایی، مکاتب، جنبه های روانشناسی و غیره که مباحث مربوط به درک سینما شامل میشه.
این کتاب به دسته دوم تعلق داره و داخلش به مباحثی مثل نظریه مولف، مکاتب اکسپرسیونیستی یا نظریه های درک فیلم و غیره پرداخته. صادقانه بگم که این مدل کتاب ها فقط به افرادی که تو زمینه سینما فعالیت دارند پیشنهاد می دم. چون باقی شما شاید با محتوای کتاب به این واسطه که پیش زمینه ندارید نتونید ارتباط برقرار کنید.

کتاب درک تئوری فیلم
انتشارات واحد
مترجم رحیم قاسمیان

کتاب آرایش رسانه‌ای

در مباحث نظامی ما مفهومی داریم به عنوان قرارگاه، این مفهوم به معنی همون اتاق فکر فرماندهی هست که قراره میدان نبرد کنترل کنه.
در حال حاضر تمام کشورهای دنیا دارای اتاق فکرهای رسانه ای هستند. نمونه خوبش در ماجراهای روزهای اخیر آمریکا دیدیم. جایی که رسانه های آمریکایی خیلی هدفمند و یکپارچه در مقابل وقایع عمل کردند.
همین خودش نشون دهنده اینه که داشتن قرارگاه رسانه ای در دوران جنگ نرم چه قدر می تونه کارآمد باشه به خصوص برای فضای کشور ما.
این کتاب درباره چگونگی ساخت و مدیریت این قرارگاه رسانه ای صحبت می کنه و به شما یاد میده چطور یک قرارگاه رسانه ای حتی در مقیاس کوچک برای خودتون یا شرکتتون بسازید.
این کتاب قراره بهتون یاد بده چگونه رسانه درک و مدیریت کنید، اتفاقی که در ایران کمتر شاهدش هستیم

کتاب آرایش رسانه‌ای

عبدالعلی علی عسکری

انتشارات ساقی