زمانی که مقوله صنعت پی‌نما یا کمیک را بررسی می‌کنیم؛ چالش اصلی برای انتشار این‌گونه کتاب‌ها، نوپابودن صنعت کمیک در کشور است؛ چراکه نمونه‌های فارسی‌زبان قدرتمندی برای مطالعه در اختیار نداریم و هرچه که هست کارهای خارجی یا ترجمه شده است. در‌حالی‌که کمیک‌های خارجی از‌جمله تولیدات ژاپنی و آمریکایی بازارها را تسخیر کرده و در ایران نیز مشتری‌های پروپا قرصی دارد و از قضا اکثر این مخاطبان علاقه‌مند نوجوانان کشور هستند. کمیک‌های خارجی در شرایطی به دست نوجوان ایرانی می‌رسد که مضامین این‌گونه کتاب‌ها هیچ ارتباطی با ارزش‌های ملی و مذهبی ما ندارد و قطعا بر باورهای نوجوانی که هویت او در حال شکل‌‌گیری است، تأثیرات مخربی به‌جا می‌گذارد. برای بررسی بیشتر موضوع با امیرمحمد بهامیر، پژوهشگر انیمیشن و کمیک گفت‌وگویی داشتیم؛
شخصیت ببعی نسخه بومی‌سازی شده شخصیت هلوکیتی است. کاراکتر بامزه ژاپنی که در غرب و شرق، طرفداران خردسال و کودک بسیاری دارد. البته این شخصیت در ایران آنچنان شناخته‌شده نیست. زیرا با اقدام به‌موقع طراحان شخصیت ببعی، سعی شد این کاراکتر جایگزین نمونه‌های خارجی شود. اتفاقی که باعث شده تا تمام خردسالان و کودکانی که تلویزیون می‌بینند، طرفدار پروپاقرص ببعی باشند. تجربه موفق ببعی در تلویزیون نشان داده می‌توان با تولید شخصیت بومی، مخاطب را راضی نگه داشت. مخاطبی که احتمالا با حضور در سینماها، این شخصیت را در روند سیر تکمیل چرخه محصولات فرهنگی کمک کند. اما فارغ از شخصیت ببعی، انیمیشن «ببعی قهرمان» حاوی نکات قابل توجهی است. نکته اول انتخاب ژانر درست اثر است.
انیمیشن همچون هوش مصنوعی یکی از ابزارهای ساخت فیلم است. ابزاری که به واسطه تصویرسازی خیال همیشه مورد توجه فیلمسازانی بوده که می‌خواستند خیال را به تصویر بکشند. استفاده از تکنیک خلق خیال آن هم در آثار کوتاهی که پیامی بزرگسالانه ارائه می‌کنند نیز کاری متداول است. پس با این توضیحات باید بدانیم که هر اثری که از تکنیک انیمیشن استفاده می‌کند برای مخاطب کودک و نوجوان نیست.
امیرمحمد بهامیر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره ضرورت تألیف کتاب درباره انیمه و مانگا در بازار کتاب ایران گفت: بخش اصلی تولید این کتاب از دغدغه شخصی و سال‌ها فعالیت در حوزه انیمه و مانگا آمده است. بعد از تجربه خوبی که در بخش پژوهش و نگارش مستند انیمه در ایران داشتم، زمانی که پیشنهاد برای تولید چنین کتاب پژوهشی از سمت «کدومو» به من شد، خوشحال شدم؛ زیرا این پژوهش همسو با تجربیات کاری‌ام و همچنین پژوهش‌ها و دغدغه‌های مجموعه کدومو بود.
سیوششمین جشنواره فیلم کودک و نوجوان این روزها در شهر اصفهان در حال برگزاری است؛ جشنواره‌ای که اعتبار و ارزش آن اگر از جشنواره فجر یا جشنواره فیلم کوتاه تهران بیشتر نباشد کمتر نیست. علت این ارزشمندی اهمیت بالای سینمای کودک و نوجوان است. سینمایی که پایه و اساس آن تولیدات رسانه‌ای برای رده‌های سنی پایین یعنی آینده‌سازان این مرز و بوم است، این روزها حال و روز خوبی ندارد. سینمای کودک و نوجوان ایران در دهه 60 و 70 به اندازه‌ای قوی بود که نسل‌های طلایی فیلمسازان کودک را پرورش داد، هنرمندانی که در حال حاضر نیز مشغول به فعالیتند. پس از آن سال‌های طلایی، متاسفانه امروز شاهد وضعیت نامناسب این سینما و به‌خصوص تولیدات آنیم. دانستن اینکه سینمای کودک وضعیت خوبی ندارد، سخت نیست. تنها لازم است نگاهی به وضعیت سیوششمین جشنواره فیلم کودک و نوجوان بیندازیم.
در چند سال گذشته که در حیطه فیلمنامه‌نویسی کمیک به طور جدی کار می‌کردم، همیشه دنبال پیدا کردن نسبت ابرقهرمان‌ها با فرهنگ و نوع داستان‌سرایی خودمان بودم. نسبتی که باید با تعاریف جدید همراه شود، زیرا تعاریف غربی از ابرقهرمان‌ها از نظر فلسفه و ایدئولوژی ما اشتباه است.
به خصوص ارائه تعریف جدید و مشخص کردن جایگاه ابرقهرمان که باعث می‌شود ذهنیت‌ها نسبت به این ابزار رسانه‌ای عوض شود. و اینکه ما هم می‌توانیم ابرقهرمان داشته باشیم و لازم نیست از هر ده فیلم با موضوع قهرمان‌ها هر ده تای آنها بیوگرافی از شخصیت‌های واقعی باشند!
ماحصل تلاشم‌های من در این چند سال تبدیل شد به شیوه و ساختار داستان‌پردازی بومی برای ابرقهرمان‌ها که در داستان‌های خودم بروز پیدا کرده است. نکته بعدی اما ارائه تعریف یا نگاهی جدید به ابرقهرمان‌هاست. نگاهی که در برنامه امتداد که از شبکه چهار سیما پخش شد، بیشتر درباره‌اش حرف زدم تا نگاه من به این کاراکترهای خیالی را واضح‌تر کند. شخصیت‌های خیالی که قرار است به ما یاد دهند که چگونه بستر آمدن منجی واقعی را فراهم کنیم.
احساسات انسان در دوره نوجوانی به سادگی دوران کودکی نیست و ما کم‌کم با طیف گسترده‌تر و پیچیده‌تری از هیجانات مواجه می‌شویم. نکته حائز اهمیت این است که گریزی از این هیجانات نیست و هرچه بیشتر سعی در سرکوب آنها داشته باشیم بیشتر در آینده آسیب می‌بینیم. هیجانات بخش مهمی از شخصیت ما را تشکیل می‌دهد و باید دیده شده و تصدیق شوند تا روان سالم‌تری برای ادامه زندگی و لذت بردن از آن داشته باشیم.
نوجوانی با تغییرات زیادی همراه است یکی از تغییراتی که به صورت ظریفی در اثر به آن اشاره شده است بزرگ‌شدن جزیره دوستی نسبت به جزیره خانواده است. این امر نشان می‌دهد که نوجوانان با تمایل به گروه‌ها دوستی و اجتماعی سعی در ساخت هویت مستقل خود را دارند و در این بخش وجود خانواده‌ای حمایت‌گر که آنان را به درستی راهنمایی کند ضروری است. در اینجا نیز اثر سعی می‌کند برای مدیریت بهتر هیجانات راه‌حلی را پیشنهاد دهد و آن هم حرف زدن درباره‌ی آن با افرادی است که فضایی امن و بدون قضاوت را برای ما فراهم می‌کنند. رایلی زمانی توانست بر خود مسلط شود که درباره‌ی احساسات خود با دوستانش صحبت کرد و از طرف آنان پذیرفته شد. نوجوانان و بزرگسالان باید بدانند یکی از راه‌های دستیابی به زندگی سالم ساختن شبکه ی حمایتی است که بتوانید به لحاظ از آنها حمایت کنید و از شما حمایت کنند.
نقد و بررسی انیمیشن درون و بیرون 2 در برنامه سینما زاویه
به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، نشست تخصصی «ظرفیت‌های پی‌نما (کمیک) در زیست‌بوم فرهنگی کودک و نوجوان» با حضور جمعی از فعالان این عرصه در سرای اهل قلم ناشران کودک و نوجوان سی و پنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
در این نشست که به همت گروه فرهنگ عمومی، هنر و صنایع خلاق دفتر فرهنگ و آموزش مرکز پژوهش‌های مجلس و با همکاری خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد، مهدی یوسف‌وندی، فعال حوزه کودک و نوجوان و مدیرعامل خانه خلاق و نوآوری تم، داوود طالقانی، نویسنده و پژوهشگر حوزه فرهنگ و هنر و امیرمحمد بهامیر، نویسنده و پژوهشگر حوزه پی‌نما و پویانمایی به ارائه مباحث خود از منظر سیاستی پرداختند. محمدامین قاسمی پیربلوطی، کارشناس گروه فرهنگ عمومی، هنر و صنایع خلاق مرکز پژوهش‌های مجلس، نیز به‌عنوان دبیر علمی در این نشست حضور داشت.
امیرمحمد بهامیر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، جایگاه ابرقهرمان در دنیای کودک و نوجوان را در سراسر جهان مهم دانست و گفت: این اهمیت ناشی از آن است که بخش عمده‌ای از انتقال تجربه و مفاهیمی که نسل‌های پیشین داشته‌اند از طریق قصه‌ها اتفاق افتاده و این قصه‌ها هم معمولاً شخصیت‌هایشان قهرمان یا ابرقهرمان بوده‌اند؛ مثلاً در ادبیات خودمان رستم که به عنوان قهرمان یا ابرقهرمان به حساب می‌آید یا مثلاً دیگر داستان‌های قدیمی از گیلگمش بگیرید تا ادیسه و…. پس تقریباً می‌شود گفت که جایگاه ابرقهرمان، به‌خصوص برای کودک و نوجوان، یک جایگاه تربیتی است.
