نقد انیمیشن ببعی قهرمان
شخصیت ببعی نسخه بومی‌سازی شده شخصیت هلوکیتی است. کاراکتر بامزه ژاپنی که در غرب و شرق، طرفداران خردسال و کودک بسیاری دارد. البته این شخصیت در ایران آنچنان شناخته‌شده نیست. زیرا با اقدام به‌موقع طراحان شخصیت ببعی، سعی شد این کاراکتر جایگزین نمونه‌های خارجی شود. اتفاقی که باعث شده تا تمام خردسالان و کودکانی که تلویزیون می‌بینند، طرفدار پروپاقرص ببعی باشند. تجربه موفق ببعی در تلویزیون نشان داده می‌توان با تولید شخصیت بومی، مخاطب را راضی نگه داشت. مخاطبی که احتمالا با حضور در سینماها، این شخصیت را در روند سیر تکمیل چرخه محصولات فرهنگی کمک کند. اما فارغ از شخصیت ببعی، انیمیشن «ببعی قهرمان» حاوی نکات قابل توجهی است. نکته اول انتخاب ژانر درست اثر است.
مخاطب کاراکتر ببعی خردسالان و کودکانند. پس لازم است ذائقه این رده‌سنی در مباحث فنی اثر رعایت شود؛ ازجمله فضاسازی شاد، استفاده از موسیقی و شعر، خلق کاراکترهای بامزه و موقعیت‌های کمدی. انیمیشن ببعی قهرمان توانسته با رعایت این نکات، اثری را تولید کند که رده‌سنی خردسال و کودک را به سینماها بکشاند. پس تا به اینجا می‌توان گفت تولیدکنندگان اثر توانسته‌اند به یکی از اهداف خود برسند اما چند نکته در انیمیشن ببعی قهرمان وجود دارد که به لحاظ محتوایی و داستانی می‌توانست سطح فعلی این اثر را بالاتر ببرد. مضمون اصلی داستان برای کودکان، تلاش در راستای رسیدن به آرزوها و اهدافی است که دارند. همچون ببعی که می‌خواهد علی‌رغم محیط و شرایط زندگی‌اش، خلبان شود و برای رسیدن به آن تلاش می‌کند. ببعی در آرزوی پرواز است و دوستانش را نیز در این آرزو با خود همراه می‌کند. آرزویی که در نگاه اول خوب است اما کاربرد آن چیست؟ ترسیم آرزو برای این رده‌سنی خوب است اما باید بدانیم که این آرزو باید در راستای اهداف بزرگ‌تری خلق شود. به‌طور مثال با خلبان شدن ببعی مشکلات دهکده حل شود. اتفاقی که متأسفانه در انیمیشن به آن پرداخته نشده است.
البته مشکل اثر نه کاربردی بودن آرزوها، بلکه در خود پرداختن به آرزو است. دلیل این پرداخت را نیز باید در ایراد اصلی انیمیشن ببعی قهرمان جست‌وجو کرد. اثر ببعی برای رده‌سنی خردسال و کودک است. خصوصیت این رده‌سنی یا بهتر بگویم دغدغه‌ها و نیازهایی که دارند پیرامون داشتن آرزو یا هدف نیست. این رده‌سنی در حال کسب مهارت و تجربه‌اند. تجربه‌هایی که عموما در حیطه خانواده و والدین میسر می‌شود. زیرا در این رده‌سنی خانواده و پدر و مادر، جهان کودک را تشکیل می‌دهند. به همین دلیل است که سازندگان آثار خردسال و کودک در تمامی محورهای داستانی که شکل می‌دهند، خانواده و حضورش را در جایگاه ویژه‌ای قرار می‌دهند. سریال تلویزیونی ببعی نیز چنین خصوصیتی را در خود دارد. شخصیت ببعی همواره در کنار خانواده است و مشکلات خود را نیز که عموما حول‌وحوش کسب تجربه است در این بستر حل می‌کند. زیرا مفاهیمی همچون استقلال یافتن، جدا شدن از خانواده و پیوستن به دوستان در این رده‌سنی نامفهوم است. اما انیمیشن ببعی قهرمان برای داستان‌پردازی خود نه‌تنها حضور خانواده را از بین برده بلکه دست روی خصوصیات رده‌سنی نوجوان ازجمله استقلال هویتی، ماجراجویی دور از خانواده، حضور در جمع دوستان و رفتن به دنبال آرزوها گذاشته است.
اشتباه مهلک تولیدکنندگان نیز در همین جا رخ می‌دهد؛ استفاده از المان‌های بصری برای رده‌سنی خردسال و کودک ولی تعریف داستانی با مفاهیمی مختص به رده‌سنی نوجوان. این اتفاق باعث می‌شود عموم مخاطبان که خردسال و کودکند و برای تماشای این اثر به سینماها می‌آیند، عملا چیزی از داستان نفهمند. گویی تنها جذابیت‌های بصری و پیشینه شخصیت ببعی در تلویزیون بوده که آنها را جذب کرده است. از سمت دیگر مخاطبان نوجوان به علت فضای کودکانه‌ای که اثر دارد، به سراغ تماشای آن نروند. این تضاد و سردرگمی در فرم و محتوا به احتمال بسیار زیاد بزرگ‌ترین مشکل ببعی قهرمان خواهد بود. مشکلی که امیدواریم در سریال ببعی قهرمان که قرار است بعد از اکران سینمایی آن شروع به پخش شود، اصلاح گردد.
هرچند لازم است این نکته را یادآوری کنیم که انیمیشن ببعی قهرمان قطعا در گیشه فروش خوبی خواهد داشت اما این فروش تنها به دلیل جذابیت‌های بصری و حضور کاراکتر شناخته شده ببعی است. اگر این دو عامل در کنار حمایت‌های بسیار زیاد تمامی نهادهای فرهنگی و رسانه‌ای از این اثر نبود، شاید در موفقیت این اثر تردیدهایی پیش می‌آمد. در انتها با تمام نکاتی که ذکر شد، پیشنهاد می‌شود والدین حتما این انیمیشن را به همراه فرزندان خود تماشا کنند. زیرا این استقبال باعث می‌شود در آینده شاهد تولید آثار بیشتری در سینمای کودک باشیم.
