شخصیت

موجودیست حقیقی یا خیالی (زائیده ذهن هنرمند) در یک اثر هنریست که جهت پیشبرد داستان و اهداف آن به وجود آمده است. کلمه کاراکتر (Character) که خود برگرفته از کلمه یونانی χαρακτήρ می باشد, برای نخستین بار در رمان «تام جونز» (انگلیسی: The History of Tom Jones, a Foundling) نوشته هنری فیلدینگ (1754-1707) نمایشنامه نویس و نویسنده شهیر انگلیسی و بنیان گذار سبک رئالیسم (واقع گرایی) به کار رفت.
انچه که یک شخصیت را شکل و جلا می دهد را می‌توان آن الگوهای معین و مشخصی از تفکر٬ هیجان و رفتار تعریف کرد که سبک شخصی فرد را در تعامل با محیط اجتماعی و مادی‌اش رقم می‌زنند.
به عبارت دیگر شخصیت شامل ویژگی‌های نسبتاً با ثبات و پایدار است که در توصیف آن‌ها از صفاتی همچون زودرنج، مضطرب, پر حرف, درونگرا و برون‌گرا و غیره استفاده می‌شود.
تعریف شخصیت:
شخصیت یعنی «مجموعه‌ای از رفتار وشیوه‌های تفکر شخص در زندگی روزمره که با ویژگی‌های بی همتا بودن، ثبات (پایداری) و قابلیت پیش بینی» مشخص می‌شود. به نظر می رسد گوردن آلپورت، بهترین تعریف در مورد شخصیت ارایه داده است. او اشاره می کنند، شخصیت، سازمان بندی پویایی در درون فرد است و شامل آن دسته از نظام های روانی - فیزیکی که رفتار و تفکر او را تعیین میکند. از این تعریف چندین نکته قابل استنباط است.
بر پایه تعاریف بالا نکاتی درباره اصطلاح شخصیت روشن می‌شود:
- بی همتایی و تفاوت: شخصیت یک فرد بی‌همتاست و در عین بعضی مشابهت‌ها، هیچ دو شخصیت یکسان و همسان وجود ندارد.
- ثبات داشتن (پایداری): اگر چه افراد در شرایط و محیطهای گوناگون در ظاهر رفتار متضاد و مختلفی دارند، ولی در طول زمان (مثلاً چندین دهه) رفتار و واکنش و همچنین شیوه تفکر آنها دارای یک در ثبات نسبی دائمی است.
- قابلیت پیش بینی: با توجه کردن و مطالعه رفتار و نوع تفکر اشخاص می‌توان سبک رفتاری و تفکری افراد را با احتمال زیاد پیش بینی کرد. قابلیت پیش بینی رفتار با «ثبات در رفتار» رابطه متقابل دارد.

از تعریف گوردن آلپورت می توان دریافت: شخصیت مجموعه از عناصر است و به عنوان یک نظام با یکدیگر در رابطه هستند. - شخصیت مفهومی روانی در قالب یک کلیت فیزیکی دارد. - علت تعامل انسان با جهان شخصیت است. - تعامل فرد نتیجه ویژگی های شخصیتی و موقعیتی است. -تجلی شخصیت به دو روش رفتار و تفکر است.
شخصیت می‌تواند سازگار و یا ناسازگارانه باشد. «ناسازگاری» زمانی مطرح می‌شود که افراد قادر نباشند تفکر و رفتار خود را با محیط و تغییرات آن تطبیق دهند. سازگاری یا عدم سازگاری ارتباط نزدیکی با «انعطاف پذیری» دارد. یک شخصیت سالم با وجود ثبات و پایداری به میزانی از انعطاف‌پذیری بهره می‌برد. اما افراد ناسازگار در برخورد با موقعیت‌هایی که واکنش به آنها مستلزم تغییرات و تصمیمات جدید است، تفکر و رفتار انعطاف ناپذیری از خود بروز می‌دهند. بنابراین، اختلال شخصیت یعنی «رفتارهای ناسازگار و انعطاف ناپذیر در برخورد با محیط و موقعیت‌ها».
عوامل به وجود آورنده شخصیت:
شخصیت ساخته ی وراثت و محیط است. انسان با ویژگی‌ها ی ژنتیکی خاصی به دنیا می‌آید، و از آن پس سر و کار او با محیط اطراف خود خواهد بود. محیط نقش مهمی در شکل دهی شخصیت دارد. نمونه‌های روشن برای تاًثیر محیط بر شخصیت، کودکانی هستند که به تصادف در جنگل‌ها یا در انزوا رشد کرده‌اند. برای مثال یک کشیش هندی به نام سینگ در جنگل‌های هندوستان دو دختر را یافت و آن‌ها را با خود به خانه برد. بر اساس گزارشِ سینگ این دو کودک در هنگام یافته شدن هیچگونه از رفتارهای انسانی را نداشتند. چهار دست و پا راه می‌رفتند، زوزه می‌کشیدند، از اجتماع گریزان بودند، تحریک پذیری آن‌ها زیاد بود و روی هم رفته رفتار آن‌ها مانند محیط شان بود.
5 بعد اصلی شخصیت :
در سالهای اخیر، تحقیقات زیادی درباره پنج بعد اصلی شخصیت The big 5 Model، انجام شده و نتیجه تحقیقات هم آن را تائید کرده است. این پنج عامل شخصیتی، عبارتند از:
• پرهیاهو (Extroversion): صمیمی و گرم، پرحرف که پیوسته، ابراز وجود می کند.
• سازشکار (Agreeableness): خوش طینت، دارای روح تعاون و قابل اعتماد.
• باوجدان (Conscientiousness): مسئولیت پذیر، قابل اتکاء، موثر و پیوسته، در کسب موفقیت.
• از نظر عاطفی، باثبات (Emotional stability): آرام، پرشور، در برابر تنش، احساس امنیت می کند.
• تجربه اندوز (Openness to experience): تخیلی، از نظر هنر، با احساس و اهل تفکر و شعور.

منبع : انیم آپ