استفاده از رنگ به عنوان نماد

انسان‌ها بیشتر از هر حس دیگری روی حس بیناییشان تکیه دارند و بیشتر چیزها را با ظاهرشان می‌شناسند تا با بو یا صدایشان. به همین دلیل سازندگان رسانه‌های تصویری چیزهای مختلف را متفاوت از هم می‌سازند تا مخاطب بتواند آن‌ها را بشناسد و از هم تمییز دهد. هم‌چنین این کار می‌تواند نوعی میانبر تصویری برای توصیف سیرت و صفات باشد تا مخاطب بتواند راجع به یک شخصیت یا محیط قضاوت‌هایی انجام دهد، بدون این که مستقیماً به او چیزی گفته شود.

یکی از راه‌های متفاوت ساختن استفاده از رنگ برای نشان دادن متفاوت بودن دو چیز (در صورت استفاده از رنگ‌های مختلف) یا تعلق داشتنشان به یک گروه (در صورت استفاده از رنگ‌های یکسان) می‌باشد. هم‌چنین از رنگ‌ها می‌توان برای نشان‌ دادن خوب بودن یا بد بودن یک شخصیت یا خلق و خوی او، نشان دادن المان‌های گیم پلی در یک بازی کامپیوتری، گروه‌بندی و ... استفاده کرد.

رنگ‌های روشن و متضاد، علی‌الخصوص رنگ‌های بنیادین و مکمل رایج‌ترین نمونه‌ها هستند. فارغ از این که قرار است رنگ‌ها نماد چه چیزی باشند، وقتی پای استفاده از آن‌ها به عنوان نماد در میان باشد، می‌توانید همیشه روی یک قرمز و یک آبی حساب کنید. سبز و زرد هم رایج هستند. بنفش و نارنجی نادرند، مگر این که نویسنده قصد داشته باشد از یک موتیف رنگین‌کمانی استفاده کند.

رنگ‌ها می‌توانند احساسات و واکنش‌های عصبی خاصی را منتقل و ایجاد کنند. هنرمندان و طراحان دکوراسیون داخلی منازل سال‌هاست که به این نکته پی برده‌اند و در کار خود از آن استفاده می‌کنند. در برخی فرهنگ‌ها می‌توان تا حدی مطمئن بود که بیشتر مخاطبان نسبت به رنگ‌‌هایی خاص واکنشی قابل پیش بینی خواهند داشت. هم‌چنین اگر از یک رنگ خاص به طور مداوم استفاده شود، آن رنگ نقش یک موتیف را ایفا می‌کند. تعدادی از رنگ‌ها، احساساتی که ممکن است ایجاد کنند و نمادهای مربوط به آن‌ها به شرح زیر می‌باشد:

- قرمز یک رنگ روشن است و حس هیجان و شدت را منتقل می‌کند. نشانه‌ی هشدار نیز می‌باشد.
- آبی رایج‌ترین رنگ مورد علاقه می‌باشد و می‌تواند حس آرامش و صفا را منتقل کند، گرچه که آبی تیره می‌تواند با غم در ارتباط باشد. نماد مردانگی و هم‌چنین زنانگی نیز محسوب می‌شود.
- سبز عموماً نماد طبیعت است. هم‌چنین با آرامش و حسادت نیز در ارتباط می‌باشد.
- زرد رنگ گرم و دلگشایی است. با این وجود اگر رنگ اصلی و غالب باشد، می‌تواند حس سردرگم بودن و عصبانیت را منتقل کند.
- بنفش رنگ سلطنت، ثروت و دانایی است. عموماً با مسائل ماورایی یا عجیب و غریب و خاص در ارتباط می‌باشد.
- قهوه‌ای حس قدرت و قابل اطمینان بودن را منتقل می‌کند. این رنگ حس گرما، امنیت و راحتی را نیز انتقال می‌دهد. 
- نارنجی هم مثل قرمز و زرد رنگ هیجان‌انگیزی است. به راحتی توجه جلب می‌کند و حس گرما و اشتیاق را انتقال می‌دهد.
- صورتی با عشق و زنانگی در ارتباط است. هم‌چنین باعث ایجاد آرامش نیز می‌شود.
- سیاه رنگ (یا بهتر است بگوییم عدم وجود رنگ) رعب و خباثت است. هم‌چنین با مرگ و بعضی مواقع تولد دوباره نیز در ارتباط می‌باشد.
- سفید نماد پاکی و معصومیت است. هم‌چنین باعث می‌شود یک مکان خالی، خنثی و سرد به نظر برسد. در فرهنگ شرقی نماد مرگ است.
- خاکستری با سوگواری، تحقیر و پشیمانی در ارتباط است. می‌تواند نماینده‌ی افسردگی، سادگی و عدم وجود زندگی و لذت نیز باشد.
- طلایی نماد ثروت، عدالت و اعتدال است. هم چنین با دانایی و خصایص قهرمانانه نیز در ارتباط می‌باشد. بی‌دلیل نیست که نقطه‌ی اوج یک تمدن عصر طلایی نامیده می‌شود.
- نقره‌ای نماد ماه و زنانگی است. هم‌چنین اغلب ذاتی جادویی دارد.

تعدادی از آثار داستانی معروف و نحوه‌ی استفاده از رنگ در آن‌ها:
- در کارتون علاءالدین از موتیف رنگ منطبق با فضای بیابان استفاده شده است: آبی (آب) خوب ، قرمز (گرما) بد و زرد (شن) خنثی است.
- در جنگ ستارگان اغلب از رنگ برای قرار دادن خوبی در کنار بدی استفاده می‌شود؛ مثل لایت سیبر (شمشیر نوری) سبز و آبی جدای‌ها و ‌هم‌چنین ردای قهوه‌ایشان در برابر لایت سیبر قرمز و ردای سیاه سیث‌ها.
- در رمان گتسبی بزرگ سفید نماد پاکی و زرد نماد فساد است. هم‌چنین رنگ سبز نیز با امید در ارتباط است.
- در سری نغمه‌ی یخ و آتش، رنگ استارک‌های سرسخت و عبوس (معنی لغوی واژه‌ی استارک خشک و سرد می‌باشد) سفید و خاکستری می‌باشد، در حالی که رنگ خاندان رقیب یعنی لنیسترهای ثروتمند و افراطی قرمز و طلایی است. (این تناقض جزئی از موتیف کلی "یخ" و "آتش" نیز می‌باشد).
- در بازی‌های اکشن/نقش‌آفرینی (دیابلو کلون‌ها)اسم و صفحه‌ی توضیحات آیتم‌ها بر اساس ارزششان رنگ‌بندی می‌شود؛ مثلاً آیتم‌های معمولی سفید، آیتم‌های خوب طلایی، آیتم‌های عالی سبز و آیتم‌های ویژه بنفش می‌باشند.
- در بازی بایوشاک و دنباله‌اش تجهیزات دفاعی، ربات‌ها و دوربین‌ها با استفاده از رنگ طبقه‌بندی شده‌اند: قرمزها دشمن و سبزها هک شده و طرف بازیباز می‌باشند. چراغ‌های روی ماسک بیگ‌ددی‌ها نیز به همین شکل: چراغ زرد یعنی بیگ‌ددی خنثی است، سبز یعنی بیگ‌ددی هیپنوتیزم شده و قرمز یعنی بیگ‌ددی قصد حمله به بازیباز را دارد.

منبع : frozenfireball.mihanblog.com