نقد انیمه One Punch Man

قهرمان چیست؟ واژه قهرمان در قدیم پیشتر به مبارزان و جنگجویان نسبت داده می شده است ، انسان های قوی و قدرت مند که دارای خصایص خاصی نیز بودند.اما امروزه تعریف قهرمان و قهرمان پروری دستخوش تغییرات بسیار زیادی شده است.

چرا انسان ها به قهرمان نیاز دارند؟ در بررسی تاریخ و فرهنگ ملل مختلف متوجه می شویم که قهرمانان معمولا ساخته ذهن جامعه فرومایه و تهی دست بوده اند. مردمانی که به علت محدودیت های بسیار در جامعه و نداشتن قدرت برای بهتر کردن وضعیت زندگی خود قهرمانان را می ساخته اند ، قهرمانانی که جای آنان را می گیرند و به جای آنان خواسته ها، آرزوها و ضعف هایشان را برآورده می کنند به تعبیری بت های که انسان های می سازند و پرستششان می کنند . می توان گفت انسان ها به قهرمان احتیاج دارند فردی که آرزوها و خواسته های خود را به او نسبت دهند و وی تجلی تمام این ارزوها و خواسته ها باشد ، انسانی قوی ، شکست ناپذیر، مهربان ، زیبا و ... و تمامی خصایصی که به قهرمان ها نسبت داده می شود که گاهی مافوق انسانی نیز هستند.

سینما وظیفه برآورده کردن آرزوها و رویاهای مخاطبان را در بر پرده سینماها برعهده دارد. این تعریف سینماست از نظر من پس با توجه به این تعریف می توان گفت قهرمانان همواره در بیشتر آثار سینمایی حضور پر رنگ داشته اند قهرمانانی که وظیفه محافظت از انسان ها و نابودی ضد قهرمان ها را بر عهده داشته اند. قهرمان هایی برای انواع سلایق و انواع قدرت های خاص! قهرمان های که گاهی بعضیشان در خیل بیشمار قهرمان ها گم می شوند!

قهرمان پروی مدرن در ابتدا در مجلات کمیک به نمایش گذاشته شد و توسط دو غول قهرمان پروری عصر حاضر ، مارول و دی سی که بیشترین سهم ساخت و پرورش قهرمانانان را در سینما بر عهده داشته اند .بیشترین مخاطبان این قهرمانان را نوجوانان و جوانان تشکیل می دهند و همین قشر مخاطب نیست باعث به وجود آمدن این تعداد قهرمان بیشمار شده است .

این نوع سینمای قهرمان محور در ژاپن نیز تحت تاثیر سینمای غرب به وجود آمده است و نمود بسیاری پیدا کرده است و امروزه شاهد اثار بسیاری هستیم که به طور مستقیم و غیر مستقیم به موضوع قهرمان ها و قهرمان پروری می پردازند .

یکی از خصوصیات بارز قهرمانان در آثار امروزی رویارویی قهرمان و ضد قهرمان است و کشمکش بین این دو شخصیت و نماد فکری در آثار سینمایی و به نمایش گذاشتن مبارزه این دو شخصیت که یکی نماد خوبی و نظم است و دیگری نماد بدی و هرج و مرج . در واقع تواضن بین قدرت های قهرمان و ضد قهرمان است که باعث جذابیت بخشی به داستان و علاقه مندی مخاطبان می شود تواضنی که گاهی با شکست قهرمان و برخواستن دوباره وی و در انتها با شکست ضد قهرمان خاتمه می یابد . نکته ای که در تمامی ژانر های قهرمان محور رعایت می شود .

حال بیاید به این فکر کنیم که اگر این تواضع وجود نداشت چه می شد؟ یعنی قهرمانی پا به عرصه می گذاشت که هیچ گاه شکست نمی خورد یا بهتر بگوییم هیچ ضد قهرمانی وجود نداشته باشد که قدرت و توان شکست قهرمان را داشته باشد. " فقط خود سوپرمن است می تواند سوپرمن را شکست دهد " به نقل از مجموعه کمیک سوپرمن .

چه می شود اگر حتی قهرمان هم نتواند خودش را شکست دهد ؟

مرد تک مشتی از این دست انیمه ها می باشد که مصداق نقل قول قبلی من می باشد قهرمانی که هیچ کس نمی تواند شکستش دهد . اشاره به قهرمانانی کردم که گاهی در بین دیگر قهرمان ها گم می شوند این انیمه نیز این چنین است ، انیمه ای پر از قهرمان و ضد قهرمان با درجه بندی و کلاس های مختلف ، همچنین دنیایی شلوغ ، بدون مرز و پر از شهر های که هر کس بخواد می تواند در شهر خود تبدیل به قهرمان شود دنیایی که انسان های عادی نیز قهرمان هستند حتی بدود داشتن استعداد یا قدرت ، تنها با یک دوچرخه .

سایتاما از آن دسته انسان هاست که یک روز به صورت اتفاقی باعث نجات جان یک انسان می شود و تصمیم می گیرد قهرمان شود . با تمرینات بدنی بسیار معمولی ! تبدیل به قهرمانی با قدرت مافوق بشری می شود تا بتواند به دیگران کمک کند اما حال به دنبال پیدا کردن کسی است که بتواند در مقابل او بایستد یا بهتر بگویم او را نجات دهد آن هم از دنیایی که در آن حتی خودت هم نمی توانی خودت را شکست دهی .

قهرمانان دنیای سایتاما یا دنیای ابر قهرمان ها به دو دسته تقسیم می شوند آنانی که قدرت خاص دارند و آنانی که ندارد. رویارویی استعداد و تجهیزات ، قهرمانانی که به واسطه قدرت خاصی تبدیل به قهرمان شده اند و قهرمان هایی که تجهیزات پیشرفته آنان را به قهرمان تبدیل کرده است. در چنین دنیایی سایتاما نماینده دسته اول و جنوس شاگرد سایتاما که یک انسان سایبورگ است نماینده دسته دوم .

در دنیای سایتاما هر کس می تواند قهرمان شود این نکته ای است که در انیمه به چشم می خورد در واقع در این دنیا هر کس قهرمان خودش است و انسان های که برای پوشش ضعف ها ، برآورده کردن آرزوها، بز طرف کردن نابرابری ها و ناعدالتی ها خود قهرمانان خیالی را می ساخته اند حال می توانند خود تبدیل به آن قهرمان خیالی شوند.

اما حتی در این دنیای پر از قهرمان که باید محدودیت ها در آن معنایی نداشته باشند باز هم ما شاهد نظام رتبه بندی و طبقه بندی و وجود محدودیت ها هستیم نظامی که کارش تفکیک قهرمان ها از یکدیگر است . قهرمانانی که معنای وجودی آن ها باید برای از بین بردن نظام طبقاتی و نابرابری ها باشد خود نیز دچار این سیستم شده اند در واقع این نکته ای است که انیمه به ما گوش زد می کند که نظام طبقاتی در تمامی جوامع وجود دارد و قوی تر ها در راس و ضعیف ها در پایین این سیستم قرار می گیرند. اما سایتاما در چنین نظام طبقاتی قرار نگرفته بود چون هدف وی اصلا قهرمان بودن و بدست آوردن شهرت ، مقام نیست بلکه کمک به دیگران است اما سایتاما پی می برد که تا وقتی وارد این نظام و سیستم نشود حتی نه تنها قهرمان نیست بلکه کمک های او به دیگران نیز به عنوان عمل قهرمانانه محسوب نمی شوند و وی مجبور است برای رسیدن به اهداف خود حتما درون این سیستم پا بگزارد و وارد شدن او به داخل این سیستم باعث تغییر اهداف او می شود . سایتاما که هدفش کمک بود حال باید به فکر افزایش رتبه و محبوبیت خود باشد تا بتواند به کارهای قهرمانانه خود ادامه دهد آن هم با نظارت همه جانبه ای که از سوی مالکان اصلی این سیستم بر روی او و دیگر قهرمانان وجود دارد نظارتی که نه تنها کنترل قهرمانان می باشد حتی برای آنان هدف نیز تعیین می کند و قهرمانان را تبدیل به ماشین های بدون قدرت تصمیم گیری بدل می سازد . سایتاما و دیگر قهرمانان که هدف از وجوشان نابودی این چنین سیستم هایی است خود جزئی از این سیستم شده اند .

سیستم طبقاتی حاکم بر قهرمانان درون انیمه بازتابی از سیستم طبقاتی است که در دنیایی واقعی در جریان می باشد . سیستم سرمایه داری که انسان ها را بر اساس ثروت ، دارایی ، نفوذ و قدرت آنان طبقه بندی می کند و هر چه فرد قوی تر باشد جایگاه بالاتری درون این نظام دارا می باشد و از دید بالاتر به بقیه انسان ها می نگرند.

بازخوردهای مخاطبان انیمه در جهان نسبت به انیمه مرد تک مشتی بسیار خوب مثبت و بالا بوده است که نشان دهنده استقبال روزافزون مخاطبان از آثاری با مضامین قهرمانی می باشد . سایتاما و دوستانش معنای قهرمانی مدرن در سینما و تلویزیون را به خوبی درک کرده اند و توانسته اند در همین مدت کوتاه توانایی های خود را به رخ رقیبان شرقی و غربی خود بکشند .

و اما نکته آخر خیلی دوست دارم بدونم قهرمانی که هیچ وقت شکست نمی خوره چه احساسی پیدا می کنه و این که آیا مخاطبان این انیمه تا آخر دنباله روی قهرمانی که شکست ناپذیر است خواهند بود یا نه ؟ باید دید !