فلش بک
فلشبک یک تکنیک روایی است که یک حادثه را قبل از وقوع حادثهی جاری در داستان نشان میدهد. ممکن است حادثهی مذکور قبلاً در خود داستان اتفاق افتاده باشد و فلشبک فقط دوباره آن را نشان دهد، ممکن است قبل از فلشبک فقط به این حادثه اشاره شده باشد و یا ممکن است این حادثه راجع به چیزی باشد که بیننده کاملاً از آن بیاطلاع است و به عبارتی نقش یک عنصر غافلگیرکننده را ایفا کند.
انواع خاص فلشبک شامل موارد زیر میباشد:
- وحشت مردی دیگر: یک شخصیت پایان زندگی شخصیتی دیگر را به یاد میآورد. (فیلم دسپرادو اینگونه آغاز میشود: یک شخصیت وارد بار میشود و خاطرهی کشته شدن تعدادی خلافکار را توسط مردی مرموز برای بقیه تعریف میکند.)
- یک برش فلشبک: یک فلشبک خیلی کوتاه که اغلب جنبهای طنزآمیز دارد. (مثلاً یک شخصیت راجع به مسالهای از خودش تعریف میکند، ولی فلشبک مختصراً حادثهای را نشان میدهد که خلاف ادعایش را ثابت میکند. در انیمیشن شاهزاده خانم و قورباغه شاهد آن بودیم.)
- فلشبک انعکاسی: حوادثی که در گذشته اتفاق میفتند، با حوادثی که در حال وقوع هستند، مطابقت دارند. (در هری پاتر و تالار اسرار، داملبدور از هری میپرسد که آیا چیزی هست که دوست داشته باشد به او بگوید و او در جواب میگوید نه قربان، چیزی نیست. در یک فلشبک همین دیالوگ بین دامبلدور و تام ریدل رد و بدل میشود).
- فلشبک شاد: یک فلشبک به دورانی خوش که معمولاً روی تلخی دوران فعلی تاکید میکند. (صحنهی آخر پدرخوانده 2 اعضای خانوادهی کورلئونه را قبل از حوادث قسمت اول و دوم نشان میدهد که دور میز شام نشستهاند و در حال بگو بخند کردن هستند. ما در طول هر دو فیلم در حال مشاهدهی سقوط اخلاقی و عاطفی خانواده هستیم.)
- چطور شد به اینجا رسیدیم: فلشبکی محض یادآوری یک اتفاق مهم یا اتفاقی که در ذهن داشتن آن برای دنبال کردن داستان لازم است. (قسمت اول سریال بریکینگ بد اینگونه آغاز میشود: یک شخصیت که ماسک اکسیژن به صورت زده و زیرشلواری تنش است، در حال راندن یک RV است. به پشت سرش نگاه میکند. به نظر میرسد دو جسد در حال قل خوردن در سطح وسیلهی نقلیه هستند. کنار او مرد بیهوشی که او هم ماسک اکسیژن به صورت دارد، دیده میشود. حالا فلشبک به سه هفته قبل ... چطور قرار است از این فضای آرام و خانوادگی در حومهی شهر به آن موقعیت برسیم؟)
- فلشبک میان مبارزه: یک شخصیت در حال شکست خوردن در یک مبارزه است و تمارینش را به خاطر میآورد تا دانشی را که برای برنده شدن نیاز دارد دوباره کسب کند. (در قسمت دوم فیلم بیل را بکش عروس که زنده به گور شده، با به یاد آوردن تعالیم استادش موفق میشود تابوتش را بشکند و خود را نجات دهد.)
- فلشبک انتزاعی: نسخهی امروزی شخصیت در خاطرات خودش حاضر میشود تا راجع به آنها نظرات کنایهآمیز ارائه کند یا با آنها ارتباط برقرار کند. (معروفترین مثال قدح اندیشه در سری هری پاتر است.)
- راشمون استایل: چند فلشبک یک حادثه را از دیدگاههای مختلف نشان میدهند. (فیلم راشمون اثر آکیرا کوروساوا که اسم این فلشبک از آن گرفته شده است.)
- حافظهی خودخواه: یک شخصیت حادثهای را به خاطر میآورد، ولی بسیاری از جزئیات آن را به نفع خودش تغییر میدهد. (فلشبکهای سندروم، شخصیت منفی انیمیشن باورنکردنیها از این جنس هستند؛ به طوری که در هرکدام دردسرهایی که خودش طی یک حادثه ایجاد کرده بود، حذف میشوند.)
- فلشبک اپیزودی: فلشبکی که کل اپیزود را اشغال میکند. در ادبیات، این مثالی از قاببندی است که قبلاً آن را توضیح دادیم. (سریال وقایعنگاری ایندیانا جونز جوان حول این محور میچرخد. هر اپیزود خاطرهای است که ایندی پیر از ماجراجوییهای گذشتهاش تعریف میکند.)
دو روش معمول برای نشان دادن فلشبک خیالپردازی و خواب دیدن (بیشتر از نوع کابوس) است. همچنین فلشبک میتواند به خاطر قدرتهای جادویی/متافیزیکی، اختلال تنشزای پس از رویداد (یا همان PSTD که به اختلالات روانی پس از تجربهی یک حادثهی ناگوار یا مشاهدهی آن از نزدیک رخ میدهد) یا فقط یادآوری خاطرات رخ دهد. هرکدام دلیل موجهی برای نشان دادن فلشبک به تماشاچیان هستند.