منابع آموزشی نقد
یکی از معضلات اصلی نقد، مساله ی احاطه نداشتن برخی منتقدان نسبت به حوزه ی وسیعی است که در قلمرو آن قلم می زنند. این مسأله از یک سو از ضعف آموزش های دانشگاهی در خصوص اصول و مبانی نقد تتاتر و از سوی دیگر از فقدان کتاب هایی جامع در این زمینه ناشی می شود.به علاوه، بر حسب نوع رسانه و مخاطب آن دانش های دیگری نیز مورد نیاز است. مثلاً نگارش نقد در روزنامه نیازمند اطلاع از دانش روزنامه نگاری، گزارش نویسی، آئین نگارش، ویرایش و غیره نیز است. اگر به این موارد، ضرورت داشتن اطلاعات عمومی در زمینه جامعه شناسی، روانشناسی، مردم شناسی، علوم سیاسی، تاریخ و … را نیز بیفزاییم می بینیم که قلمرو وسیعی پیش روی منتقد گشوده می شود.
در غیاب منابع جامع، مستقیم و اختصاصی در خصوص نقد تئاتر، علاقه مندان نقد و منتقدان ناچارند دانش تخصصی مورد نیاز خود را از منابع دیگر فراهم آورند:
طبعاً کتاب های تاریخ تئاتر و رساله های نظری اولین دسته این منابع هستند. این آثار دانش پایه و مبانی آشنایی منتقد را با چارچوب اصلی حوزه مورد بررسی فراهم می کنند و دایره المعارف اش را قوام می بخشند. به علاوه، از طریق مطالعه ی شیوه ی کار و آثار منتقدان نظریه پرداز مشهور و معتبر می توان به نکات ارزشمندی درخصوص نظریه پردازی انتقادی دست یافت.
دسته ی دوم کتاب ها و رساله هایی مثل کتاب شناخته شده «شیوه های نقد ادبی» است که در حوزه ی عمومی نقد ادبی نوشته شده اند. از طریق مطالعه تطبیقی این آثار و تطبیق مباحث آن ها با حوزه تئاتر نیز می توان به اطلاعات مفیدی دست یافت. به خصوص این که یکی از عناصر هنر نمایش، یعنی متن نمایشی (نمایشنامه) جنبه ای کاملاً ادبی دارد و در حوزه ادبیات جای می گیرد.
سومین دسته آثاری است که تجربیات عملی منتقدان تئاتر را منعکس کرده اند. کتاب «نقد ادبی» اثر «ایروینگ واردل» نمونه ای از این دسته آثار است. اگرچه به ظاهر اطلاعات این دسته آثار می تواند از نظر عملی از دو دسته قبلی مفیدتر باشد، اما اگر خواننده با فضای جامعه نویسنده اثر آشنایی نداشته باشد، استفاده از این دسته آثار احتمالاً قدم برداشتن روی لبه تیغ یا رانندگی در پیچ وخم جاده ای کوهستانی با چرغ خاموش است. اتفاقی که با مطالعه اغلب بخش های کتاب «نقد تئاتر» برای خواننده ایرانی کتاب رخ می دهد.
و بالاخره، دسته ی چهارم منابع آموزشی نقد تئاتر، مطالعه نقدهای پیش تر نوشته شده است. چه نقدهایی که در قالب رساله های دانشگاهی نوشته شده و می شود (مثل کتاب شناخته شده تئاتر ابزورد – «مارتین اسلین») چه نقدهایی که هر هفته و هر روز در مطبوعات و جراید منتشر می شود. حتی در بخش عملی کلاس های آموزش نقد می توان به عنوان تمرین نقد های نوشته شده در مورد نمایش های در حال اجرا را مطرح و تجزیه و تحلیل کرد.
منبع : ایران کریتیک
