ضد قهرمان ( آنتاگونیست )

ضد قهرمان یک کهن‌الگوی شخصیتی می‌باشد که در داستان‌های مدرن می‌توان نمونه‌های آن را به اندازه‌ی قهرمان‌های ایده‌آل پیدا کرد. ضد قهرمان شخصیتی است که ویژگی‌های شخصیتی‌اش نقطه‌ی مقابل ویژگی‌های معمول یک قهرمان هستند. او ممکن است سردرگم، بی‌انگیزه، فریب‌خورده یا بی‌عاطفه باشد. یک ضد قهرمان اغلب از لحاظ اخلاقی مشکل دارد. در حالی که قهرمان‌ها معمولاً پیروی سنت، قانون و آداب و رسوم هستند، ضدقهرمان‌ها با توجه به شرایطی که در آن قرار دارند، می‌توانند در یک جامعه‌ی خوب از اصول اخلاقی پیش‌قراردادی و در جامعه‌ای که حکومت پلیدی دارد، از اصول اخلاقی پس‌قراردادی پیروی کند .نباید ضد قرمان‌ها را با شخصیت‌های پلید و منفی اشتباه گرفت. آن‌ها رقبا و دشمنان قهرمان (و البته خود ضد قهرمان) می‌باشند.

اکثر ضدقهرمان‌ها در ترازوی خوش‌بینی/بدبینی روی کفه‌ی بدبینی قرار دارند.

گوناگونی ضد قهرمان‌ها به اندازه‌ی قهرمان‌های عادی می‌باشند، ولی یک سری ویژگی استاندارد دارند. آن‌ها معمولاً کم‌حرف هستند، دوست دارند تنها باشند، در امور جنسی بیقاعده هستند یا کلاً از آن پرهیز می‌کنند، مشکلات خانوادگی دارند (خصوصاً از جانب پدر) و گاه و بیگاه کابوس‌ می‌بینند و فلش‌بک‌هایی به گذشته‌ی تاریک و آزاردهنده‌‌یشان اشاره می‌کنند؛ کابوس‌ها و فلش‌بک‌هایی که با توجه به ماهیت ضد قهرمان می‌توانند انواع و اشکال مختلفی داشته باشند. ضد قهرمان‌ها برخلاف قهرمان اصلی سعی نمی‌کنند شخصیت پلید را نجات دهند، بلکه کار را تمام می‌کنند و در کشتن کسی که سر راهشان بایستد و تهدیدشان کند، ابایی ندارند.

بعضی از شخصیت‌ها ممکن است راجع به ارزش مثبت‌اندیشی، دوستی، عشق و ... با ضد قهرمان‌ حرف بزنند، ولی او معمولاً این درس‌ها را گزاف‌گویی می‌پندارد و به آن‌ها توجه نمی‌کند. چیزی که ضد قهرمان در طول داستان یاد می‌گیرد، این است که وجودی عاری از ارزش‌های مطلق، منجر به تنهایی و انزوا  می‌شود؛ اتفاقی که شاید از آن خوششان بیاید. بیان جمله‌ی "واسه‌ی من دلسوزی نکن!" توسط ضد قهرمان‌ها رایج است و اگر کسی از آن‌ها تشکر کند، از "خواهش می‌کنم"  و "قابلی نداشت" خبری نیست؛ شاید فقط برای این که طرف مقابل را از سرشان باز کنند، نهایتاً بگویند "مهم نیست." یا "فکرشم نکن."

ضد قهرمان‌ها اغلب در هنجارشکنی سبک‌های قهرمانی ظاهر می‌شوند. با افزایش احترام و حس همذات‌پنداری برای پروتاگونیست سرشار از نقص و ناتوانی که در حال دست و پا زدن است؛ خصوصاً در مقایسه با ابرقهرمان جالب‌توجهی که به دلیل غیرقابل‌شکست بودن همذات‌پنداری با او غیرممکن است؛ ضد قهرمان‌ها هم به نوبه‌ی خود به عنوان نوع کاملاً استانداردی از قهرمان مورد ستایش قرار می‌گیرند.  

بعضی مواقع ضد قهرمان‌ها ستاره‌ی داستان (پروتاگونیست) نیستند، بلکه رقیب یا حریف ارزشمندی برای پروتاگونیست محسوب می‌شوند و اگر تعاملشان با پروتاگونیست جالب باشد، نزد طرفداران محبوبیت زیادی پیدا می‌کنند. جذابیت ضد قهرمان به این برمی‌گردد که کم پیش می‌آید او واقعاً یک قهرمان باشد؛ او کارهای قهرمانانه انجام می‌دهد، ولی برخلاف سوپرمن، اسپایدرمن، هرکول یا بسیاری از قهرمان‌های مرسوم که توانایی‌های فیزیکی و ذهنی برای انجام کارهای قهرمانانه دارند، ضد قهرمان تقریباً هیچ‌وقت هردوی آن‌ها را با هم نخواهد داشت. ضد قهرمان‌ها از لحاظ اخلاقی عموماً به سمت خنثی (نه خوب و نه بد) گرایش دارند.

تعدادی از تیپ‌های شخصیتی که به سمت ضد قهرمان بودن متمایل هستند:   

- شوالیه‌ی خونخواه: شوالیه‌ای که به مبارزه و خون ریختن علاقه دارد.
- شوالیه‌ی سیاه‌پوش: اگر پلید نباشد، به احتمال زیاد ضد قهرمان است.
- قهرمان بایرونی: قبلاً راجع به آن توضیح داده شده است.
- ضد قهرمان کلاسیک: برخلاف ضد قهرمان مدرن که به عنوان یک شخصیت خفن، تلخ، مردم/جامعه‌گریز، خشن و عصبی شناخته می‌شود، ضد قهرمان کلاسیک کسی است سرشار از تردید/ترس/ضعف و داستان او هم بیشتر راجع به فایق آمدن بر ضعف‌های درونی است تا خود دشمن.
- پلیس یاغی: پلیسی که قانون دست و پایش را برای دستگیری خلاف‌کاران بسته است و او به ناچار خودش دست‌به‌کار می‌شود.
- اسپانیایی بی‌باک: اگر کسی خوش‌قیافه، پر زرق و برق و خطرناک به نظر برسد و یک لهجه‌ی اسپانیایی غلیظ و جذاب داشته باشد، می‌توانید شرط ببندید ضد قهرمان است.
- قهرمان زورکی: داستان سعی دارد به شما بگوید این شخصیت منشی قهرمانانه دارد، ولی شما متوجه می‌شوید که این‌طور نیست.
- فمی‌ فاتال (زن اغواگر): ملکه‌ی آثار نوآر که با جذابیت خود مردان را گول می‌زند و آن‌ها را به نفع خود به بازی می‌گیرد. اگر فمی فاتال کاملاً پلید نباشد، می‌تواند نقش ضد قهرمان را در داستان ایفا کند.
- دزد باشرف: اگر قهرمان داستان باشد.
- قهرمان بداخلاق: خوب بودن لزوماً به معنای خوش‌اخلاق بودن نیست.
- قهرمان جامعه‌گریز طنزآمیز: شخصیتی که در راستای یک هدف خوب می‌جنگد و اعمال پلیدش محض خنده اعمال می‌شوند.
- هیولای هیولاکش: شخصیتی که برای رسیدن به عدالت یا انتقام با پلیدی مبارزه می‌کند و خود در راستای این هدف در مسیر پلید شدن قرار می‌گیرد.
- عوضی رقت‌انگیز: یک شخصیت عوضی که می‌توان با او همذات‌پنداری کرد.
- شوالیه‌‌ی ترش‌پوش: شخصیتی که می‌داند کارش آسان نیست، ولی با این حال به سعی کردن ادامه می‌دهد، علی‌رغم این که دنیا بسیار بی‌رحم است.
- دغل دوست‌داشتنی: شخصیتی که به خاطر منافع شخصی قانون‌شکنی می‌کند، ولی شخصیتی دوست‌داشتنی دارد، به طوری که مخاطب را شیفته‌ی خود می‌کند.
- شوالیه هیولا: هیولایی که در عین حال یک شوالیه‌ی شرافتمند نیز می‌باشد.
- ضد قهرمان دهه‌ی نود: ضد قهرمانی که فقط در مقایسه با کسانی که با آن‌ها می‌جنگد خوب به نظر می‌رسد.
- قهرمان صوری: قهرمانی که در راستای یک هدف مثبت مبارزه می‌کند، ولی از هیچ لحاظ منشی قهرمانانه ندارد.
- قهرمان عمل‌گرا: قهرمانی که حاضر است برای رسیدن به هدف برتر هر کاری که لازم است انجام دهد.
- قهرمان کوکی: شخصیتی‌ که کارش قهرمانانه است و خودش لزوماً خوب نیست.
- قاتل قاتلین سریالی: به قتل رساندن یک قاتل سریالی خیلی هم کار بدی نیست، نه؟
- قهرمان جامعه‌ستیز
- قهرمان خودشیفته: اگر به زیبایی‌اش صدمه بزنید، شما را می‌کشد.
- متعصب تراژیک: شخصیتی که در وجودش نفرتی غیرمنطقی نسبت به یک نژاد، گونه‌، خرده‌فرهنگ و ... ایجاد شده که یک حادثه‌ی غم‌انگیز در گذشته زمینه‌ساز آن بوده است.
- قهرمان بی‌توجه به خوبی و بدی: ضد قهرمانی که از فرمول اخلاقی خاصی پیروی نمی‌کند و فقط کمی از شخصیت‌های پلیدی که با آن‌ها مبارزه می‌کند بهتر است.
پارتیزان (ویجیلنتی): شخصیتی که برای اجرای عدالت خودش اداره‌ی امور را در دست می‌گیرد.

تعدادی از ضد قهرمان‌های معروف:

 

  The Punisher
  Batman
Han Solo
Philip Marlowe
Tony Soprano
  Duke Nukem
  Bugs Bunny

منبع : frozenfireball.mihanblog.com